Ngày Môi trường thế giới năm 05/6/2021: Phục hồi Hệ sinh thái

Năm 2021, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) đã lựa chọn Chủ đề của Ngày Môi trường Thế giới là Ecosystem Restoration (tạm dịch: Phục hồi Hệ sinh thái). Pakistan sẽ đóng vai trò là nước chủ nhà toàn cầu hưởng ứng các hoạt động năm 2021.

Ngày Môi trường Thế giới năm 2021 sẽ chứng kiến ​​sự khởi động của Thập kỷ Liên hợp quốc về Phục hồi Hệ sinh thái.

Thập kỷ Phục hồi Hệ sinh thái của Liên hợp quốc là một lời kêu gọi tập hợp nhằm bảo vệ và hồi sinh các hệ sinh thái trên toàn thế giới, vì lợi ích của con người và thiên nhiên. Nó nhằm mục đích ngăn chặn sự suy thoái của các hệ sinh thái và khôi phục chúng để đạt được các mục tiêu toàn cầu. Chỉ với các hệ sinh thái lành mạnh, chúng ta mới có thể nâng cao sinh kế của người dân, chống lại biến đổi khí hậu và ngăn chặn sự sụp đổ của đa dạng sinh học.

Thập kỷ LHQ kéo dài từ năm 2021 đến năm 2030, đây cũng là thời hạn cuối cùng của các Mục tiêu Phát triển Bền vững và mốc thời gian mà các nhà khoa học đã xác định là cơ hội cuối cùng để ngăn chặn thảm họa biến đổi khí hậu.

Phục hồi hệ sinh thái có nghĩa là hỗ trợ phục hồi các hệ sinh thái đã bị suy thoái hoặc bị phá hủy, cũng như bảo tồn các hệ sinh thái vẫn còn nguyên vẹn. Các hệ sinh thái lành mạnh hơn, với đa dạng sinh học phong phú hơn, mang lại nhiều lợi ích hơn cho con người như đất đai màu mỡ hơn, sản lượng gỗ và cá lớn hơn và lượng khí nhà kính được lưu trữ lớn hơn. 

Việc phục hồi có thể xảy ra theo nhiều cách - ví dụ như thông qua việc tích cực trồng cây hoặc bằng cách loại bỏ các áp lực để thiên nhiên có thể tự phục hồi. Không phải lúc nào cũng có thể - hoặc mong muốn - đưa một hệ sinh thái trở lại trạng thái ban đầu. Ví dụ, chúng ta vẫn cần đất canh tác và cơ sở hạ tầng trên vùng đất từng là rừng và các hệ sinh thái, như xã hội, cần phải thích ứng với biến đổi khí hậu.

Sự suy thoái của hệ sinh thái đất và biển làm giảm phúc lợi của 3,2 tỷ người và làm mất khoảng 10% tổng sản phẩm toàn cầu hàng năm do mất các loài và dịch vụ hệ sinh thái.

Hiện tại, khoảng 20% bề mặt thảm thực vật trên hành tinh cho thấy xu hướng giảm năng suất liên quan đến xói mòn, cạn kiệt và ô nhiễm ở tất cả các nơi trên thế giới. Đến năm 2050, suy thoái và biến đổi khí hậu có thể làm giảm 10% năng suất cây trồng trên toàn cầu và tới 50% ở một số khu vực.

Theo tính toán, việc khôi phục 350 triệu ha đất bị thoái hóa từ nay đến năm 2030 có thể tạo ra 9 nghìn tỷ USD giá trị dịch vụ hệ sinh thái và hấp thu thêm 13-26 tỷ tấn khí thải nhà kính từ khí quyển.

Tất cả các loại hệ sinh thái  có thể được phục hồi, bao gồm rừng, đất nông nghiệp, thành phố, đất ngập nước và đại dương. Các sáng kiến ​​phục hồi có thể được đưa ra bởi hầu hết mọi người, từ các chính phủ và các cơ quan phát triển đến các doanh nghiệp, cộng đồng và cá nhân. Bởi vì có rất nhiều và đa dạng các nguyên nhân gây ra sự suy thoái HST và ở các quy mô khác nhau.

 Ví dụ, sự suy thoái có thể xuất phát từ các chính sách có hại như trợ cấp thâm canh hoặc luật sở hữu yếu kém khuyến khích phá rừng. Các hồ và bờ biển có thể bị ô nhiễm do quản lý chất thải kém hoặc do tai nạn công nghiệp. Áp lực thương mại có thể khiến nông thôn và thành phố có quá nhiều đường nhựa và quá ít không gian xanh.

Mối liên hệ giữa môi trường và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG)

Phục hồi các hệ sinh thái lớn cũng nhằm bảo vệ, cải thiện sinh kế của những người sống phụ thuộc vào chúng. Nó cũng giúp hạn chế bệnh tật và giảm rủi ro thiên tai. Trên thực tế, việc khôi phục có thể giúp chúng ta đạt được tất cả các Mục tiêu Phát triển Bền vững.

Nguồn: Trung tâm Truyền thông TN&MT